Πετάχτηκα από το γραφείο μέχρι την τράπεζα να βγάλω χρήματα. Στο φανάρι που περίμενα, έπεσε το μάτι μου σε μια καλοσχεδιασμένη αφίσα διαμαρτυρίας. Ήταν η αφίσα μιας ομάδας που διεκδικούσε την επαναπρόσληψη τριών διανομέων φαγητού, τέως υπαλλήλων μιας γνωστής ταβέρνας στη Ροτόντα της Θεσσαλονίκης.
Σύμφωνα με το περιεχόμενο της αφίσας, η εν λόγω επιχείρηση ζητούσε διαρκώς απλήρωτη υπερεργασία, χρωστούσε πολλών μηνών δεδουλευμένα στους υπαλλήλους, δεν πλήρωνε τα νόμιμα δώρα και επιδόματα, δεν κολλούσε ένσημα. Η παράδοξη για τα σημερινά ήθη αντίδραση τριών υπαλλήλων και συνεπαγόμενη καταγγελία στην επιθεώρηση εργασίας οδήγησε φυσικά στη δικαίωσή τους. Στη συνέχεια, όμως, ο εν λόγω εργοδότης μείωσε τους μισθούς τους, τους πίεσε εργασιακά, ηθικά, οικονομικά και στο τέλος τους ξεφορτώθηκε, προφανώς αντεκδικητικά.
Ο τίτλος της αφίσας μιλούσε για «τ’ αφεντικά», χρωματίζοντας πολιτικά και ιδεοληπτικά το περιεχόμενο. Θεμιτό. Από την άλλη, χρόνια τώρα έχω αντιταχθεί στα στερεότυπα και τις γενικεύσεις των κακών αφεντικών για τους καλούς υπαλλήλους ή αντίστροφα, των κακών υπαλλήλων για τους καλούς εργοδότες. Πολλοί θα διαφωνήσουν μαζί μου με την αναγωγή των παραπάνω σε στερεότυπα και γενικεύσεις, αλλά μπορώ να ζήσω με τη διαφωνία τους.
Βλέπετε, το επάγγελμα του επιχειρηματία είναι ιδιαίτερα μοναχικό, δε διδάσκεται προκαταβολικά, μαθαίνεις μόνο από τις πτώσεις σου και τις παγίδες τριγύρω σου. Κάνεις λάθη, τα πληρώνεις εσύ, αλλά και όλη η επιχείρηση και αν είσαι ευφυής και τίμιος και αν τελικά πάνε καλά τα πράγματα και καρπωθεί η επιχείρηση την επιτυχία της, την καρπώνονται πάλι όλοι.
Δεν έχω όμως την ίδια γνώμη και για τον επιχειρηματία στην αφίσα, πάντα βασισμένος στο περιεχόμενο της αφίσας και μόνο. Το να μην μπορεί πραγματικά μια επιχείρηση να πληρώσει τους υπαλλήλους της ή τους προμηθευτές της, να αντιμετωπίζει δηλαδή προβλήματα ρευστότητας, μπορεί απλά και λογικά να οφείλεται σε έναν ή σε συνδυασμό κάποιων από τους παρακάτω λόγους:
1 Να της οφείλουν πολλά δεδουλευμένα οι πελάτες της: Κακή πρακτική η παραχώρηση αλόγιστης και μη σχεδιασμένης πίστωσης, αλλά συμβαίνει. Η συγκεκριμένη, όμως, επιχείρηση είναι μια επιχείρηση εστίασης. Γνωρίζετε πολλές επιχειρήσεις άμεσης εστίασης, που απασχολεί και διανομείς (ντελιβεράδες) να παραδίδει το είδος της με πίστωση; Εγώ καμία.
2 Να έχει συρρικνωθεί ο κύκλος εργασιών της και ενώ έχει προσωπικό που την επιβαρύνει οικονομικά, να μην υπάρχουν έσοδα. Σε αυτή την περίπτωση, όμως, ειδικά αφού σύμφωνα με τα λεγόμενα των εργαζόμενων η επιχείρηση απασχολούσε διανομείς, μάλλον υπήρχε ο όγκος εργασιών που απαιτούσε τη λειτουργία του συγκεκριμένου αριθμού διανομέων.
3 Να κάνει κακή διαχείριση του εισοδήματος: Πολύ συχνό φαινόμενο, το οποίο με μια προσεκτική διαγνωστική ανάλυση, πάντα καταλήγει στο ίδιο αποτέλεσμα – κοινό ταμείο για την επιχείρηση και το πρόσωπο του επιχειρηματία. Ό,τι χρειάζεται, «βάζει χέρι στο συρτάρι». Παρασύρεται από την ύπαρξη ρευστού και ζει την ψευδαίσθηση ότι εκείνη τη στιγμή «λεφτά υπάρχουν». Χωρίς τον παραμικρό σχεδιασμό που να προβλέπει «το κάθε ευρώ πού ανήκει και εκεί να τοποθετείται», ο επιχειρηματίας λειτουργεί με το σκεπτικό «αν υπάρχουν λεφτά στο συρτάρι, πληρώνω, αν δεν υπάρχουν, δεν πληρώνω και αν υπάρχουν λιγότερα από αυτά που απαιτούνται, για να καλύψω τις οφειλές μου, επιλέγω τον πιστωτή που με πιέζει περισσότερο ή αυτόν που θεωρώ σημαντικότερο». Αυτή την πρακτική θα μου επιτρέψετε να την αποκαλέσω «όσα έρθουν και όσα πάνε», ενώ από την έκθεσή μου στην αγορά, μπορώ πλέον με ασφάλεια να υποστηρίξω ότι σε αυτή την κατηγορία ανήκει το μεγαλύτερο ποσοστό των μικροεπιχειρηματιών.
4 Να έχει συσσωρευμένα χρέη και δανειακά βάρη, είτε από την έναρξη της επιχείρησης, είτε από παλαιότερα εγχειρήματα και μόλις αρχίσει να εισπράττει, να αποπληρώνει τα βάρη πανικοβλημένα, υποσιτίζοντας την επιχείρηση που αυτή τη στιγμή του δίνει το εισόδημα. Σε αυτή την περίπτωση και ελλείψει σχεδιασμού που θα του επιτρέψει να ελαφρύνει τα βάρη του με τακτικότητα, συντηρώντας και αναπτύσσοντας την επιχείρηση που γεννά το απαραίτητο εισόδημα για κάτι τέτοιο, παίρνει στο λαιμό του και την παραγωγική του μηχανή.
Και οι τέσσερις παραπάνω συνθήκες αναφέρονται σε ηθικό μεν, ανίκανο δε επιχειρηματία, ενώ οι δύο πρώτες προφανώς και δεν αφορούν στην επιχείρηση της αφίσας.
Και φυσικά, υπάρχει και η περίπτωση του ανήθικου επιχειρηματία.
Πρόκειται για τον επιχειρηματία που οποιαδήποτε από τις παραπάνω συνθήκες θα τη δημιουργήσει συνειδητά εις βάρος της παραγωγικής του μηχανής με το σκεπτικό «αφού μπορώ».
Θεωρώ ότι το «αφού μπορώ» βρίσκεται πίσω από κάθε σκηνικό ασυδοσίας. Πρόκειται για τις συνθήκες της ζούγκλας, στις οποίες βέβαια η ιστορία έχει αποδείξει ότι υπάρχει μια μεταφυσική νομοτέλεια, η οποία, όμως, εύλογα δεν απασχολεί τον κάθε ανήθικο μύωπα. Και η ηθική ή ανήθικη μυωπία βρίσκεται πίσω από τη δραματική αλλαγή που η κοινωνία μας βιώνει αυτή τη στιγμή, είτε μιλάμε για κακά αφεντικά, είτε για κακούς υπαλλήλους, είτε για πολιτίκ είτε για απολιτίκ πολίτες.
Το θέμα είναι ότι η εμπιστοσύνη σε ένα σύστημα που ενθαρρύνει τη διεκδίκηση της επαναπρόσληψης και της διαχείρισης της κρίσης αυτών των τριών υπαλλήλων αποτελεί σίγουρη νεύρωση. Μετά απ΄ όλη αυτή την περιπέτεια, την αντεκδίκηση, τις συγκρούσεις, είναι δυνατό οι υπάλληλοι αυτοί να ελπίζουν σε όποια αποκατάσταση της εργασιακής και κυρίως της ανθρώπινης σχέσης με τον συγκεκριμένο επιχειρηματία; Και αν είτε πολιτικά, είτε όχι επιμείνουν, στοχεύουν ρεαλιστικά σε κάποια έκβαση που μεσοπρόθεσμα θα εξυπηρετήσει το συμφέρον τους; Δε θα έπρεπε να επιδιωχθεί νομικά μια οικονομική αποζημίωση και δικαστική εντολή πληρωμής, με παράλληλο πρόστιμο στον εργοδότη και μια καμπάνια ενημέρωσης του νέου κόσμου, που κατά κανόνα κινείται στην περιοχή της Ροτόντας καταναλωτικά;
Δε θα έπρεπε οι συμπαραστάτες των τριών διανομέων, αντλώντας από δεξαμενές γνώσης και δικτύωσης να επιδιώξουν την ενημέρωση αυτού του νέου κόσμου για την (αν)ηθική του «αφού μπορώ»; Ποια δράση τελικά θα είχε το καλύτερο μεσοπρόθεσμο αποτέλεσμα για την κοινότητα, στην οποία ανήκουμε;
Copyright© 2013 Yannis Stergis
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση ή χρήση μέρους ή όλου χωρίς την έγγραφη άδεια του Γιάννη Στεργή.
