Γιατί έπαψα να… πουλάω!

Φανταστείτε έναν ψυχίατρο ψυχοθεραπευτή να πηγαίνει από πόρτα σε πόρτα, ή από εταιρεία σε εταιρεία να προωθεί τις θεραπευτικές του υπηρεσίες… Αλλόκοτο, ε; Και θα προσθέσω, όχι μόνο γιατί γενικά δεν βλέπεις γιατρούς να «πωλούν» τις υπηρεσίες τους, αλλά ειδικά γιατί μια από τις βασικές αρχές στην ψυχοθεραπεία είναι να προσέρχεται ο θεραπευόμενος με τη δική του ετοιμότητα και το δικό του κίνητρο και να πληρώνει τη θεραπεία του από τους δικούς του πόρους. Κάτι τέτοιο αποτελεί ελάχιστη ένδειξη της προσωπικής του δέσμευσης για ανάληψη ευθύνης της απόφασής του, της προσήλωσής του, της προσπάθειάς του, της πρόθεσής του να θεραπευτεί και εν τέλει, της ζωής του!

Κατά το σοφό Facebook, η Ιπποκρατική θεώρηση προβλέπει ότι για να θεραπευτεί κανείς από μια αρρώστια, πρέπει να απαλλαγεί κατ’ αρχήν από αυτό που τον αρρωσταίνει (βασικά σχετική αναφορά είχε κάνει πριν το Facebook και ο Διογένης Λαέρτιος)! Πόσο όμως κάτι τέτοιο μου θυμίζει και τον Alvin Toffler, Αμερικανό μελλοντολόγο που μας άφησε χρόνους τον Ιούνιο του 2016 και έμεινε γνωστός για την παραίνεσή του «μάθε, ξέμαθε, ξαναμάθε». Μήπως λοιπόν η εκπαίδευση είναι η θεραπεία των στρεβλών ή πλέον ανεπίκαιρων πεποιθήσεων του παρελθόντος μας; Και η αλήθεια είναι ότι εκπαιδεύοντας τα τελευταία 25 χρόνια, με πάνω από οκτώ χιλιάδες ώρες διδασκαλίας, έχω φτάσει σε ένα πολύ ανάλογο συμπέρασμα με αυτό των ειδικών στη ψυχοθεραπεία. Η εκπαίδευση λειτουργεί θεραπευτικά με την έννοια που παρουσίασα παραπάνω, μόνο με προϋπόθεση την εμπρόθετη προσέλευση σε πλαίσιο αναζήτησης του εκπαιδευόμενου και με αποδοχή και διάθεση να κάνει κάποιες υπερβάσεις, προκειμένου να διασφαλίσει το κόστος της ανάπτυξής του.

Στο πλαίσιο αυτό της κατάκτησης της γνώσης σε επίπεδο φορτίου και βιωματικότητας, όπως άλλωστε περιγράφω και στο τελευταίο μου βιβλίο The αriston CODEX, o εκπαιδευόμενος θα περάσει από διάφορα επίπεδα στην «πυραμίδα της κατάκτησης», κάτι που όσοι έχουν εντρυφήσει στην μεθοδολογία της κατάκτησης της γνώσης (π.χ. Μπλουμ με την ταξινόμησή του), αλλά και όσοι έχουν ασχοληθεί με ψυχοδυναμικές ψυχοθεραπείες (στάδια αξιολόγησης και επαναδιατύπωσης των αφηγήσεων και των πεποιθήσεων του θεραπευόμενου) γνωρίζουν και εφαρμόζουν.

Πόσο λοιπόν ατελέσφορο, όσο και υπονομευτικό είναι το να «πωλεί» κάποιος τις εκπαιδευτικές του υπηρεσίες με προσηλυτιστικό τρόπο. Και για να καταστήσω σαφές και κατανοητό αυτό που εννοώ, προσηλυτιστική θεωρώ την πώληση που χρησιμοποιεί την πειθώ και άλλες μεθόδους προσέλκυσης και διαμόρφωσης ευνοϊκής γνώμης, πατώντας σε ή δημιουργώντας νέες ανάγκες. Κοινώς, οτιδήποτε σήμερα νοείται ως πώληση. Αντιθέτως, αυτό που ταιριάζει στην εκπαίδευση, όπως και στην ψυχοθεραπεία, τη συμβουλευτική υποστήριξη, την προπονητική υπηρεσία και οποιαδήποτε επιστήμη ή διεργασία που συμβάλλει στην αναπτυξιακή υγεία και υγιεινή μας, είναι η «διάθεση», η προσβασιμότητα και η γνωστοποίηση της διάθεσης αυτής με όσο γίνεται πιο βιωματικό τρόπο, δηλαδή με χρήσεις παραδείγματος, άρα ανάδειξη της αναπτυξιακής υγείας και υγιεινής εκείνων που έχουν απολαύσει τη «θεραπεία της εκπαίδευσης» και των συστάσεών τους.

Αντιθέτως, από τη μεθολογία της προσηλυτιστικής πώλησης που είχα υιοθετήσει και ως επιχειρηματίας και ως εκπαιδευτικός από τη θητεία μου στο χώρο των διεθνών ακαδημαϊκών εκδοτών, άντλησα ανεκτίμητη εμπειρία για τις νευρώσεις και τις υπονομεύσεις που καλλιεργούνται στις ανθρώπινες σχέσεις και τις συναλλαγές. Πολλές φορές και με κίνητρο την υπεραξία καινοτομίας που προσέδιδαν τα προγράμματα που σχεδίαζα, προσελκύονταν «πελάτες» γιατί ήμουν λίγο της μόδας, γιατί ήμουν λίγο παράξενος, άρα και μοναδικός, ακόμη και κάποιες φορές γιατί ήμουν λίγο ακριβός. Στην πορεία όμως, εκεί που ο εκπαιδευόμενος θα ξεκινήσει να κάνει τις προσωπικές του υπερβάσεις και να βιώσει τον «πόνο» του ξεριζώματος του παλιού για να δώσει χώρο στο καινούριο, εκεί τον έχανα τον εκπαιδευόμενο, ή, ακόμη πιο συχνά, με έχανε εκείνος. Οι προβολές του θυμού, της απελπισίας και η κυριαρχία, τέλος, των ναρκισσιστικών δικαιολογιών και αμυνών έπαιρναν κι έδιναν. Ήταν πολύ άδικο τόσο για όσους ήταν εκεί για να μάθουν και να αναπτυχθούν, όσο και για το δάσκαλο που ξεκινώντας, μαζί με το σχέδιο μαθήματος έχει ξεκινήσει να σχεδιάζει και την πορεία του κάθε μαθητή του.

Η εκπαίδευση και η προπονητική λοιπόν δεν χρειάζονται και δεν ευνοούνται από την προσηλυτιστική πώληση. Απαιτούν μικρούς μυητικούς σταθμούς που απαιτούν προσωπική δέσμευση και ενέργεια, όραμα, και εν τέλει προσωπικό νόημα. Έχω λοιπόν πάψει να «πωλώ» εκπαίδευση και προπονητική υποστήριξη. Αντίθετα, τις δομώ, τις διαθέτω και τις «τρέφω» με τα όνειρα του κάθε προσώπου που θα έρθει να ζητήσει τη βοήθειά μου και θα περάσει ατρόμητα το κάθε «μυητικό στάδιο» στην πυραμίδα της κατάκτησης της «γνωστικής του αυτονομίας». Και από τότε που διακήρυξα την προσήλωσή μου στην αυτονόμηση του κάθε υποψήφιου μαθητή μου, το σύμπαν ξεκίνησε να μου στέλνει τους ετοιμότερους και απολαυστικότερους εξ αυτών!